سیستم‌های تهویه پیشرفته برای کنترل کیفیت هوا و کاهش آلودگی در اتاق‌ تمیز

مقدمه

در دنیای مدرن، حفظ محیط‌های کنترل‌شده و بهداشتی در صنایع مختلف به ویژه در حوزه‌های داروسازی و بیوتکنولوژی اهمیت روزافزونی پیدا کرده است. ساخت اتاق‌ تمیز یا کلین روم (Cleanroom)، به عنوان فضاهایی که در آن‌ها کیفیت هوا تحت نظارت دقیق قرار دارد، نقش کلیدی در حفظ استانداردهای پاکیزگی، کنترل آلودگی و تضمین کیفیت محصولات نهایی ایفا می‌کند. اتاق‌های تمیز علاوه بر استحکام ساختاری، نیازمند سیستم‌های پیشرفته فیلتراسیون و تهویه هوا هستند تا غلظت ذرات معلق و سایر آلاینده‌ها را مطابق با استانداردهای  ISO 14644به حداقل برسانند. در این راستا، راب‌هیراد با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و دانش فنی روز، راه‌حل‌های اختصاصی برای مدیریت این فضاهای حساس ارائه می‌دهد.

بهینه‌سازی کیفیت هوای اتاق‌ تمیز

کیفیت هوای اتاق‌ تمیز به طور مستقیم تحت تاثیر سیستم‌های تهویه و فیلتراسیون قرار دارد. فیلتراسیون به عنوان یکی از راهکارهای مهم برای حذف آلودگی‌های هوا، از فیلترهایی با انواع مختلف مانند HEPA و ULPA استفاده می‌کند. فیلترهای HEPA می‌توانند ذرات بسیار کوچک به اندازه 0.3 میکرون را با بازدهی 99.97٪ جذب کنند، در حالی که فیلترهای ULPA توانایی حذف ذرات تا اندازه 0.1 میکرون با بازدهی 99.999٪ را دارا هستند. این فیلترها نه‌تنها ذرات گرد و غبار، بلکه آلاینده‌های آلی و میکروارگانیسم‌ها را نیز به دام می‌اندازند. راندمان، رسانه فیلتر (Media) و همچنین تأثیر بر مصرف انرژی (افت فشار در طول عملیات) عوامل مهمی هستند که در انتخاب فیلتر باید در نظر گرفته شوند.

تکنولوژی‌های فیلتراسیون راب‌هیراد

تکنولوژی‌های فیلتراسیون راب‌هیراد به گونه‌ای طراحی شده‌اند که از ترکیب فیلترهای چند مرحله‌ای و سیستم‌های تهویه با کارآیی بالا برای حذف ذرات، آلاینده‌ها و میکروارگانیسم‌ها استفاده کنند. همچنین، این سیستم‌ها شامل فناوری‌های مختلفی از جمله شستشوی مرطوب و سیستم Bag in Bag out (BIBO) می‌باشند. شستشوی مرطوب و سیستم BIBO، با کاهش انتشار آلاینده‌ها به محیط اطراف، به بهبود عملکرد فیلترها کمک می‌کنند و امکان تعویض آسان و ایمن فیلترها را فراهم می‌آورند.

سیستم  HVAC

یکپارچگی محیط اتاق تمیز به تفاوت‌ فشار نسبت به مناطق مجاور وابسته است که از طریق سیستم‌های گرمایش (Heating)، تهویه (Ventilation) و تهویه مطبوع (Air-Conditioning) برقرار می‌شود. سیستم HVAC، با کنترل دما، رطوبت و فشار هوا، از نفوذ آلاینده‌ها جلوگیری کرده و به حفظ فشار مثبت اتاق نسبت به مناطق مجاور کمک می‌کند. این تفاوت فشار مانع از ورود آلودگی‌های بیرونی به محیط اتاق می‌شود. سیستم‌های HVAC با فیلترهای متعدد از جمله HEPA و ULPA تجهیز می‌شوند تا هوای داخلی را همواره پاک و خالص نگه دارند. الزامات سیستم HVAC شامل تأمین هوای تمیز در حجم و پاکیزگی کافی برای تطابق با طبقه‌بندی و کلاس اتاق تمیز است.

فیلترهای  HEPA

فیلترهای هِپا (High Efficiency Particulate Air) به عنوان فیلترهای اصلی در اتاق‌ تمیز به کار می‌روند. این فیلترها بر اساس اصل انتشار برای حذف ذرات معلق کار می‌کنند که برای کنترل آلودگی حیاتی است و ذراتی به اندازه 0.3 میکرون را با حداقل کارآیی 99.97% به دام می‌اندازند. رسانه فیلتر HEPA از الیاف بی‌شماری که به‌طور تصادفی در هم تنیده شده‌اند، تشکیل شده است که با هم یک بافت متراکم را می‌سازند. هنگامی که هوا از فیلتر عبور می‌کند، رسانه، ذرات آلاینده را در سراسر عمق فیلتر جذب می‌کند. در صورت نیاز، یا الزامات GMP، راب‌هیراد به شما کلیه انواع فیلترهای HEPA و جعبه‌های فیلتر را ارائه می‌دهد. 

فیلترهای  ULPA

فیلترهای اولپا (Ultra Low Particulate Air) حداقل کارآیی 99.999% (حداکثر نفوذ 0.001%) را بر روی ذرات 0.1 میکرون برای دستیابی به کلاس‌های تمیزی بالاتر و محیط‌های کاری تمیزتر فراهم می‌کنند. این فیلترها در محیط‌های فوق‌العاده تمیز و حساس که کنترل آلودگی باید فراتر از توانایی فیلترهای HEPA باشد، استفاده می‌شوند. فیلترهای ULPA به دلیل دقت بیشتر خود جایگزین فیلترهای HEPA می‌شوند اما نسبت به فیلترهای HEPA عمر کمتری دارند زیرا سریعتر مسدود می شوند و این امر هزینه نگهداری اتاق تمیز را افزایش می‌دهد.

اتاق‌های تمیز از ارکان اساسی در صنایع حساس و تولید محصولات حیاتی به شمار می‌آیند. بهره‌گیری از سیستم‌های تهویه، فیلتراسیون پیشرفته و همچنین مدیریت مناسب فشار و رطوبت می‌تواند تضمین‌کننده کیفیت هوا و کاهش آلودگی‌ها در این فضاها باشد. شرکت راب‌هیراد، با ارائه راهکارهای نوین در حوزه تهویه و فیلتراسیون، نقش مهمی در حفظ کیفیت و عملکرد بهینه اتاق‌های تمیز ایفا می‌کند.

منابع: 

Bhatia A. HVAC Design for Cleanroom Facilities. Continuing Education and Development Inc. 2012. 

Meshram KR, Chougule NS, Mali KV, Jadhav TS, Lele MM. Air Conditioning for Cleanroom Applications-A Review. 

Holbrook D. Controlling contamination: the origins of clean room technology. History and Technology. 2009 Sep 1;25(3):173-91.